SÁM HỐI TRỞ VỀ VỚI CHÚA
(Lc 13,1-9)
M. Phêrô Bình, Phước Lý
Trong Mùa Chay, chúng ta được mời gọi: “Hãy sám hối và tin vào Tin mừng” (Mc 1,15). Đó là mời gọi tha thiết của Chúa Giêsu trong suốt hành trình Mùa Chay thánh này. Vậy sám hối là gì? Từ sám hối trong tiếng Hy lạp là metanoia (μετάνοια), có nghĩa là thay đổi tư tưởng, não trạng, cách suy nghĩ của con người. Giáo Hội dùng từ “sám hối” để nói về sự thay đổi tận căn của toàn bộ đời sống, là từ bỏ đời sống cũ, trở về với Thiên Chúa. Chỉ khi nào chúng ta sám hối trở về với Chúa, chúng ta mới được sống, và sống dồi dào. Còn nếu không sám hối chúng ta sẽ phải chết. Như bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu cảnh báo những người Do Thái, cũng như cho mỗi người chúng ta rằng: “Nếu các ngươi không ăn năn sám hối, thì tất cả các ngươi cũng sẽ chết” (Lc 13,3). Tại sao Chúa Giêsu lại cảnh báo chúng ta như vậy?
Trong Tin Mừng hôm nay, thánh sử Luca kể lại hai sự kiện thời sự xảy ra lúc đó. Sự kiện thứ nhất là cuộc nổi loạn của một số người Galilê bị quan Philatô đàn áp giết chết; sự kiện thứ hai là ngọn tháp Silôac bị sụp đổ làm cho 18 người thiệt mạng. Theo niềm tin của người Do Thái thời đó, những ai gặp tai ương là những người tội lỗi, bị Thiên Chúa trừng phạt. Điều đó dẫn họ đến thái độ tự cho mình là công chính, vô tội; tự hào cho mình tốt hơn người khác. Có thể đó cũng là cách suy nghĩ của con người ngày hôm nay, khi chúng ta coi những người gặp tai nạn, bệnh tật nan y, bị thiên tai, bão lụt, động đất… là do Chúa phạt. Như câu thành ngữ chúng ta thường nghe: “Ác giả ác báo”, ý nói những người làm việc xấu, làm điều ác chắc chắn sẽ phải chịu sự trừng phạt thích đáng vì những hành động sai trái của mình. Nếu hiểu như thế, những người gặp tai họa thì tội lỗi hơn người khác chăng?
Chúa Giêsu lại không nghĩ như vậy, Ngài cho biết rằng những nạn nhân trong hai biến cố thê thảm đó, không phải là do họ tội lỗi hơn người khác. Nhưng những tai họa xảy ra là điềm báo trước cho con người ăn năn sám hối, để tránh hình phạt của Thiên Chúa. Điều đó cũng được thánh Phaolô khẳng định trong bài đọc 2: “Những việc đó đã xảy đến để răn bảo chúng ta là những người đang sống trong thời đại cuối cùng” (1Cr 10,10-12). Vì thế, qua các biến cố xảy ra hằng ngày xung quanh chúng ta là lời cảnh báo cho những người còn sống biết sám hối, canh tân đời sống của mình. Bởi vì, “sinh hữu hạn, tử bất kỳ”, sự sống của chúng ta có hạn, chúng ta chết bất cứ lúc nào, không ai biết được. Sau khi cánh cửa thời gian khép lại, chúng ta sẽ không còn cơ hội để sám hối nữa. Vậy chúng ta phải biết tận dụng thời gian đang sống để sám hối, trở về với lòng nhân từ của Thiên Chúa.
Đức Giêsu dùng dụ ngôn cây vả trong Tin mừng để minh họa cho chúng ta thấy rằng: lòng nhân từ và sự kiên nhẫn Thiên Chúa chờ đợi chúng ta trổ sinh hoa trái tốt lành. Đức Giêsu đóng vai người làm vườn đầy lòng kiên nhẫn, với bao hy vọng trong tương lai, Ngài nói: “Xin cứ để nó lại năm nay nữa. Tôi sẽ vun xới chung quanh, và bón phân cho nó. May ra sang năm nó có trái, nếu không thì ông sẽ chặt nó đi” (Lc 13,8-9). Qua hình ảnh cây vả, Đức Giêsu khích lệ chúng ta ăn năn sám hối. Thiên Chúa vẫn luôn chờ đợi chúng ta, gia hạn cho chúng ta một thời gian để được chăm sóc bằng Lời của Chúa Giêsu, Đấng trung gian giàu lòng thương xót, nhưng nếu chúng ta cứ cố chấp không chịu sám hối, thì số phận của chúng ta cũng sẽ bị như cây vả không trái. Vậy chúng ta đã đáp lại mời gọi của Chúa hay chưa?
Sám hối là điều cần thiết. Tuy nhiên, trong thực tế, nhiều khi chúng ta lại thờ ơ, chần chừ trước sự mời gọi sám hối của Chúa. Đặc biệt những người đang sống yên ổn, họ cảm thấy yên tâm với tình trạng vốn có của mình. Họ không muốn thay đổi, không muốn từ bỏ những đam mê thấp hèn, tội lỗi của mình. Họ còn bị ru ngủ bởi ý tưởng: đời còn dài, lo gì, cứ ăn chơi trước đã, đến lúc già ăn năn đền tội còn kịp. Vì thế, họ sống lây lất ngày này qua ngày khác, năm này qua năm khác mà không sinh được hoa trái thiêng liêng nào.
Đức Thánh Cha Phanxicô, trong bài giảng tại nguyện đường thánh Mácta, ngày 28/2/2019, khuyên chúng ta: “Chúng ta không được phép để cho mình bị thống trị bởi những nỗi đam mê của mình, vì những nỗi đam mê ấy sẽ trì hoãn việc trở về với Thiên Chúa”. Vì thế, chúng ta đừng chìm vào sâu trong giấc ngủ là những việc làm đen tối, nhưng hãy nhìn lên bầu trời có ngàn tia sáng hy vọng, để trở về làm lại cuộc đời. Như người ta thường nói: “Quay đầu là bờ”, bến bờ yêu thương, bến bờ của niềm vui và hạnh phúc. Nơi đó Chúa đang chờ đợi chúng ta, như người cha chờ đợi đứa con đi lạc trở về. Vì vậy, sám hối là một việc khẩn trương, chúng ta phải làm ngay, không được chần chừ hay chậm trễ. “Đừng bao giờ để đến ngày mai những việc chúng ta có thể làm hôm nay!”
Mùa Chay là thời gian Chúa ban cho chúng ta cơ hội để sám hối và sinh hoa trái. Như thánh Phaolô đã nói với tín hữu Côrintô: “Đây là lúc thuận tiện, đây là ngày cứu độ” (2Cr 6,2b). Vậy, chúng ta hãy biết dùng thời gian này để đứng lên, quyết tâm từ bỏ đời sống nô lệ tội lỗi, vượt qua các cám dỗ níu kéo của con người tầm thường, để trở về với lòng thương xót của Thiên Chúa.
Như vậy, Lời Chúa hôm nay một lần nữa mời gọi chúng ta sám hối trở về với Chúa, để được sống trong tình thương của Người. Sám hối không chỉ là thú nhận tội lỗi để đón nhận ơn tha thứ, qua bí tích Hòa giải, mà còn là sự đổi mới tâm hồn, quyết tâm từ bỏ con người cũ, mặc lấy con người mới theo hình ảnh Đức Kitô, để cùng với Người, trong Người, chúng ta được dưỡng nuôi bằng Lời và Mình Máu Thánh Chúa, để qua đó chúng ta trổ sinh nhiều hoa trái yêu thương cho Giáo hội và cho mỗi người xung quanh chúng ta. Amen.
