Nhìn Lên Thập Giá, Ta Được Sống
FM. Dominicus, PV
Thập giá – một thời từng là biểu tượng của sự ô nhục, thất bại và sự chết, nay lại trở thành trung tâm của niềm tin Kitô giáo. Giáo Hội hôm nay mừng kính lễ Suy Tôn Thánh Giá, để chiêm ngắm tình yêu cứu độ Thiên Chúa được tỏ lộ trọn vẹn nơi Đức Kitô chịu đóng đinh. Chính vì thế, Đức Bênêđictô XVI trong Thông điệp “Deus Caritas Est”, số 12 đã nói: “Trong thập giá, Thiên Chúa đã nói lời yêu thương lớn nhất dành cho nhân loại”. Như thế, thập giá không chỉ là một biến cố lịch sử, nhưng là mầu nhiệm tình yêu cứu độ luôn hiện diện cho mọi thế hệ.
1. Từ con rắn đồng đến Thập giá Đức Kitô
Bài đọc I, trích sách Dân số (Ds 21,4b-9) kể lại chuyện dân Israel than trách Chúa, nên bị rắn độc cắn và nhiều người chết. Tuy nhiên, Thiên Chúa không bỏ mặc họ, nhưng truyền cho ông Môsê làm một con rắn đồng và treo lên cây cột. Ai nhìn lên đó với lòng tin thì được sống. Các giáo phụ đã thấy nơi biến cố này hình bóng tiên trưng về Đức Kitô. Thánh Irênê thành Lyon viết: “Nhờ nhìn lên con rắn đồng, dân được chữa lành; cũng thế, nhờ nhìn lên Đức Kitô chịu treo trên thập giá, chúng ta được cứu độ”. Tương tự, Thánh Gioan Kim Khẩu giải thích rằng: “Con rắn đồng không tự nó cứu chữa, nhưng dẫn đưa dân Israel đến lòng tin vào Thiên Chúa. Cũng thế, thập giá không phải chỉ là khúc gỗ, nhưng là dấu chỉ của Đấng chịu treo trên đó”.
Trong Tin Mừng (Ga 3,13-17), Đức Giêsu đã xác quyết rằng: “Như ông Môsê đã giương cao con rắn trong sa mạc, Con Người cũng sẽ phải được giương cao, để ai tin vào Người thì được sống muôn đời”. Nếu con rắn đồng treo trên cây cứu khỏi cái chết thể xác, thì thập giá Đức Kitô cứu nhân loại khỏi tội lỗi và sự chết đời đời.
Như thế, Thập giá trở thành “cây sự sống mới” thay thế cho cây trong vườn Êđen – nơi con người từng sa ngã. Từ sa mạc Sinai đến đồi Golgotha, Thiên Chúa vẫn là Đấng không ngừng can thiệp để ban sự sống.
2. Thập giá – con đường khiêm hạ và vâng phục
Trong thư gửi tín hữu Philipphê (Pl 2,6-11), thánh Phaolô đã họa hành trình của Đức Giêsu: vốn dĩ là Thiên Chúa, Người đã “tự hủy” (kenosis), mang thân phận nô lệ, vâng phục cho đến chết trên thập giá. Chính vì sự khiêm hạ và vâng phục này mà Thiên Chúa đã siêu tôn Đức Kitô, ban cho Người danh hiệu vượt trên mọi danh hiệu. Như Đức cố Giáo hoàng Phanxicô trong Bài giảng lễ Suy Tôn Thánh Giá, năm 2013 đã nhấn mạnh: “Thập giá là ngai tòa tình yêu, nơi Đức Kitô hiến mình hoàn toàn để chúng ta được sống”.
Cũng vậy, thánh Augustinô gọi thập giá là “cathedra Christi” – ngai tòa giảng dạy của Đức Kitô, vì từ đó Người dạy bài học khiêm nhường và tình yêu. Thánh Tôma Aquinô cũng viết: “Không có gì tỏ lộ tình yêu lớn lao hơn việc Thiên Chúa chịu chết trên thập giá vì chúng ta. Nhờ đó, thập giá vừa là gương mẫu của mọi nhân đức, vừa là nguồn mạch của ân sủng”.
Vì thế, suy tôn thập giá không phải là tôn vinh đau khổ, nhưng là tôn vinh tình yêu cứu độ.
3. Thập giá – nguồn hy vọng cho nhân loại hôm nay
Thế giới hôm nay đang chất đầy những thập giá như: chiến tranh, bạo lực, nghèo đói, dịch bệnh, bất công, chia rẽ. Trong gia đình, thập giá có thể là bệnh tật, mất mát, hiểu lầm. Trong đời cá nhân, thập giá là yếu đuối, thử thách, cô đơn… Nhưng chính trong thập giá Đức Kitô, nhân loại tìm thấy hy vọng. Công đồng Vatican II trong “Hiến Chế Mục Vụ về Giáo Hội Trong Thế Giới Ngày Nay” (Gaudium et Spes), số 22 đã quả quyết: “Chỉ trong mầu nhiệm Ngôi Lời nhập thể, mầu nhiệm con người mới thật sự sáng tỏ… Qua việc chịu đau khổ và chết, Người đã mở cho chúng ta con đường sự sống và phục sinh”.
Vì thế, thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II trong tông huấn Salvifici Doloris (1984), số 26 khẳng định rằng: “Trong thập giá, đau khổ của con người gặp được tình yêu biến đổi, và chính từ đó phát sinh hy vọng”.
Như vậy, nhìn lên thập giá ta học biết can đảm tha thứ, kiên nhẫn trong gian nan, và quảng đại yêu thương. Thập giá trở thành chìa khóa giải mã đau khổ kiếp người, bởi nơi đó Thiên Chúa đã bước vào cùng ta.
4. Sống và làm chứng cho tinh thần Thập giá
Như Đức Giêsu đã dạy: “Ai muốn theo tôi, hãy từ bỏ mình, vác thập giá mình hằng ngày mà theo” (Lc 9,23). Thập giá của chúng ta không phải luôn là những thử thách lớn lao, nhưng thường là những hy sinh nhỏ bé: từ bỏ ích kỷ, tha thứ cho người xúc phạm mình, trung tín trong bổn phận, kiên nhẫn trong bệnh tật, sống công bằng và bác ái trong xã hội. Vì vậy, chúng ta hãy học cho được cách sống và vác thập giá đời mình để theo Chúa mỗi ngày, bước đi trên đôi chân của mình với ơn Chúa giúp, như thế thập giá sẽ trở nên nhẹ nhàng hơn.
Bên cạnh đó, thánh Cyrillô thành Giêrusalem khuyên chúng ta ý thức khi làm dấu thánh giá: “Chúng ta hãy làm dấu thánh giá trên trán, trên mọi sự chúng ta làm: khi ăn uống, khi đi lại, khi nằm nghỉ… vì thánh giá là khí giới mạnh mẽ bảo vệ chúng ta”. Mỗi lần làm dấu thánh giá, ta không chỉ tuyên xưng mầu nhiệm Ba Ngôi, mà còn khẳng định niềm tin: chính thập giá là nguồn sống, là ánh sáng soi đường.
Nói tóm lại, lễ Suy tôn Thánh giá mời gọi chúng ta chiêm ngắm và tôn vinh tình yêu cứu độ Thiên Chúa. Nhìn lên thập giá, ta nhận ra tình yêu mạnh hơn sự chết; từ thập giá, sự sống và hy vọng tuôn trào cho nhân loại.
Xin cho mỗi người chúng ta gắn bó với Thánh giá Đức Kitô, để không chỉ chiêm ngắm nhưng còn sống tinh thần Thập giá: khiêm nhường, vâng phục, hy sinh và yêu thương. Như thế, Thập giá không còn là gánh nặng, nhưng trở thành nguồn sức mạnh và niềm hy vọng cho chúng ta và cho thế giới hôm nay. Thập giá vốn là dấu chỉ ô nhục và sự chết. Nhưng nhờ Đức Kitô, Thập giá trở thành cây sự sống, nguồn ơn cứu độ và niềm hy vọng cho nhân loại.
