Điều kiện để trở về
Lc 15,1-3.11-32
M. Bosco Hùng
Sám hối trở về là hành động cần được thực hiện, đặc biệt trong mùa Chay. Nhưng làm sao để trở về? Câu chuyện Tin Mừng theo thánh Luca chương 15 sẽ nói cho biết điều kiện để trở về qua hình ảnh người con thứ, người cha có tình thương bao la và người anh cả.
- Người con thứ
Trên phương diện thể lý, người con thứ đã bỏ nhà, bỏ cha đi đến một phương xa. Anh không còn gắn bó với gia đình sau khi thu gom tài sản và ra đi theo điều anh nghĩ tưởng.
Trên phương diện tinh thần, người con thứ đòi chia gia tài khi cha mình còn sống là một thái độ bất trung, bất hiếu. Anh đã lợi dụng tình thương và sự dễ dãi của cha để thỏa mãn ý riêng mình. Rồi từ đó cuộc sống của anh cứ tuột dốc như xe đứt thắng lao xuống vực thẳm. Anh lao mình vào một cuộc sống phóng đãng, ăn chơi phung phí tài sản.
Anh con thứ này quả là một đứa con hoang đàng, tội lỗi. Hậu quả của sự sa đọa này là bị đói, là phải đi chăn heo thuê, và phẩm giá làm người bị mất. Theo quan niệm người Do Thái thời xưa, heo là con vật ô uế. Người con thứ sau khi phung phí hết tài sản đã rơi vào cảnh bần cùng mới phải làm công việc chăn heo. Và vì đồng lương nhận được từ công việc này không đủ sống qua ngày nên anh mới mong ước được ăn thức ăn của heo cho đỡ đói. Thế mà cũng không ai thèm cho. Nghĩa là anh rơi xuống tận đáy của sự bần cùng. Nhân phẩm của anh không còn nữa. Anh bị đánh giá còn thua một con heo. Cảnh bần cùng với những hậu quả của tội lỗi khiến anh tuy còn sống nhưng bị coi như đã chết. Sinh mạng anh còn đó nhưng kể như đã mất.
Điều may mắn nơi anh là trong cảnh bần cùng anh đã ý thức sự tuột dốc của mình và hồi tâm nhớ đến cha, nhớ tới hoàn cảnh những người làm công cho cha mình còn sướng hơn cái thân tàn ma dại của mình. Ý thức vậy, anh quyết tâm đứng dậy, lên đường, trở về.
Nghĩ đến chuyện trở về, người con thứ nhận thấy mình bất xứng. Anh chỉ mong được làm tôi tớ cho cha để giải quyết cái bao tử cho khỏi đói. Còn người cha, tấm lòng của cha quá bao la.
- Tình cha bao la
Đứa con ra đi với sự bất hiếu và chỉ mong hưởng thụ, người cha vẫn không giận dữ. Trái lại, người cha vẫn kiên nhẫn trông chờ. Khi thấy con từ đàng xa, ông chạy ra ôm cổ con như thể đứa con không hề phạm tội làm buồn lòng cha. Người cha không để cho đứa con nói hết lời xin lỗi. Hình như người cha cũng không màng nghe lời xin lỗi của con. Con có lỡ đi hoang, con có một lần phản bội thì người cha vẫn quảng đại mở rộng vòng tay đón nhận con, phục hồi cho con những gì con đã mất vì tội bất trung và đi hoang. Người cha ra lệnh cho các đầy tớ đem áo đẹp nhất ra mặc cho con, xỏ nhẫn vào tay con, xỏ dép vào chân con. Nghĩa là người cha phục hồi phẩm giá làm con cho anh ta.
Niềm vui của người cha sao kể hết khi con trở về, khi con trỗi dậy từ tận đáy của sự bần cùng. Đứa con của cha khác nào đã chết nay sống lại, đã mất nay tìm thấy. Vui lắm! Vui nên mở tiệc ăn mừng. Trước cảnh đáng vui mừng ấy, còn có một người không vui là người anh cả.
- Người anh cả
Trên phương diện thể lý, người con cả không đi xa, Hằng ngày anh vẫn ở nhà với cha, vẫn làm việc trong nông trại, trong đồng ruộng của cha. Người khác nhìn vào anh có lẽ cũng đánh giá người anh này tốt hơn người em.
Trên phương diện tinh thần thì thật đáng buồn. Anh đã đi xa! Bối cảnh khi người em trở về nổi rõ lên tình trạng đi xa của anh. Anh nói với cha: “Cha coi, đã bao nhiêu năm con hầu hạ cha, chẳng khi nào trái lệnh, thế mà chưa bao giờ cha cho lấy một con dê con để con ăn mừng với bạn bè. Còn thằng con của cha kia…” Thành ra, đã bao năm sống trong nhà của cha mà anh làm việc như một người làm thuê và coi cha như một ông chủ. Thành ra, đứa con hoang trở về là thằng con của ông chủ, chứ không phải là em của anh ta.
Anh ta đã từ khước đứa em, đã phân bì ganh tị với em, đã giận hờn cha. Anh đã tự tách biệt mình khỏi cha và em bằng những lời nói hờn dỗi, trách móc và cả hành động không hiệp thông.
Như thế, dù anh luôn có mặt ở nhà, nhưng anh đã đi xa. Và điều đáng buồn là anh đã đi xa mà anh không nhận ra để mà hối lỗi trở về.
Thánh Augustino đã để lại một lời nguyện nổi tiếng. Đó là: “Lạy Chúa, xin cho con biết con, xin cho con biết Chúa.” Để trở về, chúng ta cần mượn lời cầu nguyện của thánh Augustino: “Xin cho con biết con.” Biết con yếu đuối tội lỗi, biết con đã từng bất trung lầm lạc, biết con đã từng phản bội và đi hoang. “Xin cho con biết Chúa.” Biết Chúa là người cha yêu thương, nhân hậu và giàu lòng thương xót. Dù con có phạm tội thế nào đi nữa Chúa vẫn rộng vòng tay đón nhận con về; biết Chúa quảng đại không chấp nhất quá khứ của con. Vâng, chỉ khi biết mình đi xa và chỉ khi biết Chúa sẵn lòng tha thứ chúng ta mới có thể trở về.
