Giuđa Không Chiến Thắng Được Chính Mình
Trong những ngày đầu của tuần thánh, các bài Tin Mừng đều nhắc đến Giuđa Itcariot. Ông là biểu tượng cho nhiều thứ phản bội. Và dưới con mắt mỗi người, ông là kẻ xấu xa và là kẻ bán đứng Thầy mình. Nhưng khi bàn luận về Giuđa thật khó để hiểu tường tận về ông. Thế nhưng, tuần thánh cũng là dịp thuận tiện cho chúng ta soi mình vào “tấm gương của Giuđa” để nhận ra thân phận yếu đuối mỏng giòn của con người. Để từ đó, trên hành trình đức tin và ơn gọi theo Chúa, chúng ta xin ơn trợ lực, biến đổi và cảm nghiệm tình yêu thương bao la của Thiên Chúa dành cho con người.
Theo Tin Mừng, ông là một trong 12 vị tông đồ được Chúa Giêsu gọi và tuyển chọn cách riêng. Cũng giống như những môn đệ khác, ông Giu đa đã bỏ gia đình bỏ mọi sự để hăng hái đáp lại tiếng Chúa gọi làm môn đệ. Ông giữ chức thủ quỹ quản lý tiền bạc, lo về vật chất và phác họa các kế hoạch cho các di chuyển và việc chi tiêu ăn ở hằng ngày của cộng đoàn. Chứng tỏ ông Giuđa là một con người có tài năng nhanh nhẹn, tháo vát. Vì thế, trong một thời gian dài ông được Chúa Giêsu tin tưởng và được anh em tín nhiệm bầu giữ chức thủ quỹ. Ông được Chúa yêu thương dạy bảo, được chứng kiến nhiều phép lạ Ngài làm, hơn nữa, ông lại là người được Chúa lựa chọn cách riêng. Nên không thể nghi ngờ về đức tin của ông. Mặt khác, ông trở thành một trong những môn đệ thân cận gần gũi với Chúa Giêsu thường xuyên hơn, một môn đệ như thế mà lại phản bội Thầy mình vào giờ phút chót chỉ vì 30 đồng bạc sao? Nguyên nhân nào khiến ông đi vào con đường lầm lạc, lừa bạn phản Thầy? Không ai hiểu được lý do. Tuy vậy, chúng ta có thể nhìn vào cuộc đời của ông để suy tư nhận định về ông dưới một vài khía cạnh sau:
Trước hết, xét về khía cạnh con người, ai cũng mang trong mình bản tính tham, sân, si và Giuđa Itcariot là một con người mang đầy đủ bản chất của con người: tham lam, ích kỷ, háo danh cho dù đã được giáo dục về mọi mặt. Thật vậy, chỉ một vài nét miêu tả qua lời nói và cử chỉ,Thánh Gioan đã lột tả bản chất xảo trá ích kỷ, tham lam nơi con người Giu đa: Trong khi cô Maria đang làm việc yêu thương, đền đáp ơn nghĩa bằng việc xức dầu thơm rửa chân cho Chúa, thì ông lại đắn đo tiếc nuối.“Sao không bán dầu thơm đó lấy ba trăm quan tiền mà cho người nghèo? Y nói thế vì không phải lo cho người nghèo, nhưng vì y là một tên ăn cắp: y giữ túi tiền và thường lấy những gì người ta bỏ vào qũy chung”(Ga 12,5-6). Đó là thái độ của một con người lúc nào cũng chỉ nghĩ đến tiền. Lòng dạ ông đã bị tiền bạc đầu độc mà ông viện cớ giúp người nghèo thì tốt hơn. Đây là một cách che đậy giả hình mà thôi, chứ chưa chắc Giu đa đã thương người nghèo bằng bình nước hoa. Như thế, ông tỏ ra yêu thương người nghèo, nhưng bên trong đầy những toan tính, vụ lợi. Ông đưa ra bên ngoài khuôn mặt nhân ái để che dấu bên trong lòng ganh ghét đố kỵ. Ông là kẻ luôn nói đúng nhưng lại làm sai hoặc không làm. Ông là người phục vụ chính mình, thay vì phục vụ Thiên Chúa và tha nhân. Và cứ như thế, những bước chân của ông đã đưa ông đến bờ vực thẳm của sự tha hóa và phản bội.
Thứ đến, bản chất con người ai cũng vì tiền, ông cũng là con người, mặc dù được học hành, được nghe Chúa Giêsu dạy dỗ huấn luyện về mọi mặt. Tuy ông có nghe, nhưng chính vì được Chúa tin tưởng, vì ông giữ túi tiền, ông mới nảy sinh ăn cắp. Vì ông là người quản lý, có chức vị nên ông đã lợi dụng lòng tin của anh em. Do đó ông đã nảy sinh lòng tham, đã lộng quyền và cái gì cũng muốn. Vì thế, ông đã không thắng nổi sự cám dỗ của đồng tiền. Tiền bạc, danh vọng đã làm ông tha hóa khiến ông lừa bạn phản Thầy, vong ân bội nghĩa. Bằng hành động thỏa thuận với các thượng tế Do thái – nhận 30 đồng bạc, Giuđa đã bán đứng Thầy mình, người hằng ngày vẫn lo lắng, yêu thương, dạy dỗ mình, người mình lý ra phải chịu ơn và trung thành. Không những thế, hành động phản bội của Giuđa còn được che đậy bằng nụ hôn chỉ điểm cho kẻ thù. Nếu như nụ hôn thường được biểu lộ bằng tình yêu thương, sự liên đới, tình mẫu tử…Thì nay, nụ hôn đó trở thành hành động của sự phản bội, thể hiện bản chất của một con người giả dối, mất tình nghĩa. Dù cho những lời nhắc nhở và việc làm yêu thương của Chúa vẫn không đánh động tấm lòng chai lỳ của Giu đa. Chính Chúa Giêsu biết rõ những tiên báo ứng nghiệm nơi chính con người Giuđa, và có những dấu hiệu ngày càng rõ ràng: Sự suy giảm nhiệt thành, sự biếng nhác cầu nguyện, sự tự mãn kiêu căng trong đời sống đạo đức, tính ham mê lời khen, của cải. Chính vì thế có lần Chúa đã nhắc nhở: “Nếu anh em yêu mến Thầy thì sẽ giữ lời Thầy”. Thậm chí Chúa còn nhắc nhở, cảnh cáo một cách kín đáo nhưng thật rõ ràng mà chỉ có Giuđa hiểu: “Chẳng phải Thầy đã chọn 12 người đó sao? Thế mà một người trong anh em là quỷ dữ” (Ga 6,67). Chính vì thiếu sự khiêm nhường nên ông không còn sự tỉnh táo để đón nhận tình yêu thương Chúa dành cho ông. Do đó, ông đã chìm sâu trong lầm lạc.
Thế thì, tại sao Giuđa lại phản bội Chúa, có phải vì tham lam 30 đồng bạc không? Có lẽ vì một lý do nào đó mà chúng ta khó có thể hiểu được. Phải chăng ông nghĩ rằng: Đức Kitô là Đấng đầy quyền năng, không ai có thể làm gì được Thầy mình nên ông mới bán Chúa Giêsu với hy vọng Chúa sẽ tự giải thoát bằng uy quyền của Ngài và nhân đó ông muốn kiếm chác chút lợi lộc qua việc đổi Chúa lấy 30 đồng bạc. Tuy nhiên, có thể trong thâm tâm ông theo Chúa là để hy vọng một ngày nào đó Chúa Giêsu sẽ lên làm Vua Israel và ông sẽ có địa vị cao trong vương triều để hưởng vinh hoa phú quý. Cũng có thể ông rất thao thức với việc thiết lập Nước Trời. Ông rất tin thầy mình là Đấng đầy quyền năng. Và khi chứng kiến Chúa Giêsu đuổi những kẻ buôn bán ra khỏi Đền Thờ, ông tin tình hình đã đến lúc đổi mới. Ông chứng kiến cảnh từng vạn người từ khắp nơi đổ về thủ đô Giêrusalem, để tung hô đón Thầy mình tưng bừng. Họ tôn vinh Thầy mình là vua (Mt 21,8-10; Ga 12,12-15). Nhưng sau đó, ông lại thấy thầy mình tỏ ra không hào hứng chúc nào. Trái lại, Chúa còn nói những lời tiên báo về những cuộc khổ nạn thập giá Chúa sắp chịu, đã khiến lòng ông sốt ruột, ông cảm thấy bao năm theo Chúa có nguy cơ không đạt được mục đích. Do đó, ông Giuđa nghĩ rằng: mình cần phải có một kế hoạch để gài bẫy Chúa Giêsu và kế hoạch đó nhất định phải thực hiện cho bằng được, càng sớm càng tốt. Thế là ông quyết định dùng một mũi tên bắn hai mục đích: Đó là bán Chúa với giá 30 đồng bạc cho kẻ thù để đẩy Chúa Giêsu vào bước đường cùng, khiến Ngài phải sớm tỏ ra uy quyền làm cuộc cách mạng thiết lập Vương Triều mới đầy công bình và vâng phục luật Chúa. Ông muốn đẩy Chúa vào cái thế phải làm Vua. Và như vậy, ông vừa được tiền lại đạt được mục đích như ông mong muốn.
Như thế, ông Giuđa theo Chúa vì tin Chúa là Đấng Cứu Thế, vì yêu mến Chúa, hay ông đi theo Chúa vì mưu đồ chính trị, vì lợi lộc trần gian hay vì lợi dụng uy tín quyền phép của Chúa để thực hiện ý riêng của mình? Việc này chỉ có Giuđa biết và chắc chắn là Chúa cũng biết. Thế nhưng Giuđa đã lầm, bởi vì Thiên Chúa không theo sự toan tính của ông theo kiểu người đời, nên ông đã thất bại. Tại sao? Vì ông tưởng rằng khi Đức Giêsu bị bắt sẽ tự thoát khỏi tay quân dữ một cách dễ dàng, nhưng Chúa Giêsu lại không làm như ông mong muốn. Vì Nước Trời được thiết lập không phải bằng con đường quyền lực nhưng Nước Chúa sẽ đến qua con đường khiêm tốn, yêu thương, hy sinh phục vụ. Mặt khác, Nước Chúa được xây dựng một cách âm thầm tiệm tiến chứ không phải phô trương ồn ào, mau lẹ. Hơn nữa, ông thiếu sự khiêm nhường, cứ bám vào cái nhìn chủ quan nên ông không còn sự tỉnh táo để đón nhận những lời cảnh báo và nhắc nhở đầy yêu thương Chúa dành cho ông, nên ông đã vui lòng tự mở cửa cho ma quỷ nhập vào (Ga 13,2).
Tuy vậy, sau khi Chúa Giêsu bị bắt và kết án tử đã đánh thức lương tâm ông, nhưng ông lại vội thất vọng về Chúa và về chính mình. Tuy Giuđa đã nhận ra lỗi lầm, ông xưng thú tội công khai nhưng đáng tiếc là cách hành xử của ông đã làm uổng phí những cố gắng của Chúa. Ông đã để lỡ cơ hội của Chúa, vì ông không thể tin rằng ông lại có thể được tha thứ, lại có cơ hội để sửa đổi. Đối lập với ông, thánh Phê-rô đã tin tưởng vào lòng thương xót của Chúa và đã khóc lóc ăn năn. Còn Giuđa thì ngược lại, do tính tự ti quá cao và sự thất vọng tột đỉnh nên ông đã nghi ngờ lòng thương xót vô biên của Chúa, mặc dù ông đã nhiều lần nghe Chúa Giêsu tuyên bố tha hết tội nặng nề cho người biết ăn năn sám hối nhưng ông lại sám hối theo kiểu người đời, không còn tin tưởng vào lòng thương xót của Chúa. Do đó, ông đã chọn một con đường khác, nơi đó sẽ không có mặt Thiên Chúa, ông đã thắt cổ tự kết liễu đời mình để tránh cái nhìn nhân hiền của Chúa.
Như vậy, sự sám hối của Giuđa theo tự nhiên đã đưa đến kết quả “tự giết mình” và không đem lại lợi ích gì cho ông. Vì thiếu lập trường nên ông đã đi vào con đường sa ngã. Giuđa đã sử dụng sai các ơn Chúa ban. Nhưng Chúa không ngăn cản, vì Chúa rất tôn trọng tự do của mỗi người kể cả quyền tự do của Giuđa phản bội Ngài. Hơn nữa Chúa còn ưu ái ông. Chúa biết rõ Giuđa sẽ phản bội, Chúa còn biết rất rõ ràng: Giuđa có nhiều khả năng, Giuđa có thể biến đổi và Ngài hy vọng ông sẽ đổi đường đi để đời ông đơm hoa kết trái. Chính vì thế, Ngài đã chọn Giuđa. Chúa chọn Giuđa không vì Giuđa xứng đáng mà để ông được biến đổi và nên xứng đáng hơn. Tiếc thay, ông đã bỏ lỡ nhiều cơ hội Chúa đã dành cho ông, ông đã từ chối những cánh cửa Chúa đã mở cho ông, nên ông đã bị ma quỷ lợi dụng và bước đi trong bóng tối sự dữ.
Nhìn vào tấm gương của Giuđa, chúng ta dễ dàng nhận ra yếu đuối của phận người, mình cũng chẳng khác gì Giuđa xưa. Chúng ta có thể trở thành một kẻ phản bội Chúa một cách ý thức hay vô thức trong việc lớn hay việc nhỏ. Vì cứ mỗi lần phạm tội là một lần ta phản bội và như thế, tên Giuđa có thể được gán ghép cho chúng ta. Do đó, chúng ta hãy tỉnh thức kẻo sa ngã, hãy đặt hết tâm tình phó thác vào Chúa mỗi ngày, mỗi giờ và suốt cả cuộc đời. Nếu lỡ phạm tội, chúng ta đừng bao giờ tuyệt vọng mất niềm tin và lòng trông cậy vào tình yêu thương xót của Thiên Chúa như Giuđa. Cách riêng trong năm thánh Lòng Chúa Thương Xót này.
Tổng hợp – Tập viện Têrêsa
