Lòng thương xót mở ra con đường sống
Ga 8,1-11; Is 43,16-21
Thiên đàng sẽ vắng bóng và hỏa ngục sẽ đông nghẹt nếu bất cứ ai phạm tội là bị phạt xứng đáng với tội của họ. “Nếu Chúa chấp tội thì ai được rỗi” (x. Tv 129,3). Nhưng may thay, “Thiên Chúa giàu lòng thương xót và rất mực yêu mến chúng ta” (Ep 2,4). Nhờ lòng thương xót của Người, những ai phạm tội đáng chết cũng có cơ hội được đi vào con đường sống.
1. Tội đáng chết
Theo luật lệ Cựu Ước, tội ngoại tình là một tội nặng. Ai phạm tội này sẽ bị xử tử. Bản văn Lv 20,10 quy định: “Khi người đàn ông nào ngoại tình với người đàn bà có chồng, ngoại tình với vợ người đồng loại, thì cả đàn ông ngoại tình lẫn đàn bà ngoại tình phảibị xử tử.” Bản văn Đnl 22,22 cũng đưa ra quy định tương tự: “Nếu một người đàn ông bị bắt gặp đang nằm với một người đàn bà có chồng, thì cả hai sẽ phải chết: đàn ông đã nằm với người đàn bà, và cả người đàn bà. Anh em phải khai trừ sự gian ác, không cho tồn tại ở Israen.” Hình phạt được quy định cụ thể đó là ném đá cho chết (x. Đnl 17,5).
Các ngôn sứ thường dùng hình ảnh người phụ nữ ngoại tình để nói tới dân tộc Israen phạm tội bất trung đối với Thiên Chúa. Họ đã từng bất trung bỏ Thiên Chúa mà thờ các thần ngoại bang. Hành động bất trung của họ đối với Thiên Chúa được so sánh với hành động bất trung của người vợ (chồng) đối với chồng (vợ) mình. Bởi vậy, các ngôn sứ còn gọi tội này là tội ngoại tình. Vì tội ngoại tình, họ phải chịu những hình phạt đích đáng, như bị lâm vào cảnh chiến tranh chết chóc, mất nước và phải làm nô lệ cho giặc ngoại xâm. Với tình trạng tội lỗi ấy họ phải sống trong cảnh lầm than cơ cực không còn quyền sống như con người tự do.
Tội ngoại tình cụ thể được thấy trên phương diện cá nhân. Người phụ nữ được nói tới trong bài Tin Mừng bị bắt quả tang phạm tội ngoại tình. Theo luật lệ, người phụ nữ phạm tội này là phạm thứ tội kinh tởm, nên chị ta đáng bị ném đá cho chết.
Có tội thì có hình phạt. Hình phạt được đưa ra có tính răn đe. Tuy nhiên “Thiên Chúa là tình yêu” (1Ga 4,8.16) và là Đấng giàu lòng thương xót (Ep 2,4), qua Đức Giêsu, Người vạch ra con đường sống cho tội nhân.
2. Lòng thương xót mở ra con đường sống
Bài đọc thứ nhất trích từ một đoạn trong sách ngôn sứ Isaia chương 40-55, được gọi là sách An Ủi dân Israen. Sau nhiều lần dân phạm tội bất trung và được nhắc nhở, Thiên Chúa để cho thành Giêrusalem bị cướp phá và dân Israen phải đi lưu đày ở Babilon. Nay Thiên Chúa lại an ủi bằng cách sai ngôn sứ Isaia tiên báo một tương lai tươi sáng, trong đó Thiên Chúa thương xót hứa ban sự sống: “Ta sẽ mở một con đường giữa sa mạc, khơi những dòng sông tại vùng đất khô cằn” (Is 43.19). Sa mạc hoang vu sẽ trở nên nhộn nhịp vì có nhiều người qua kẻ lại, nhờ được mở con đường giao thông, thuận tiện cho việc đi lại. Vùng đất khô cằn sẽ có sinh vật sinh sống nhờ có những dòng sông chảy qua mang nước và phù sa tới, nghĩa là mang lại sự sống. Hình ảnh được loan báo này đã được thực hiện qua Đức Giêsu.
Có thể Đức Giêsu công nhận sự việc người phụ nữ phạm tội ngoại tình bị bắt quả tang là đúng, nhưng Đức Giêsu không lên án chị ta: “Tôi không lên án chị đâu! Thôi chị cứ về đi, và từ nay đừng phạm tội nữa!” (Ga 8,11). Người phụ nữ phạm tội ngoại tình là phạm thứ tội đáng ném đá cho chết mà Đức Giêsu không lên án tử cho chị là Đức Giêsu không nhắm trừng phạt tội nhân. Trái lại, Người tạo cho tội nhân cơ hội được sống. Hay nói cách khác lòng thương xót của Chúa mở ra cho tội nhân con đường sống đúng như sứ vụ của Người khi được sai đến trần gian: “Thiên Chúa sai Con của Người đến thế gian, không phải để lên án thế gian, nhưng là để thế gian nhờ Con của Người mà được cứu độ” (Ga 3,17).
Con đường sống Chúa mở ra là thương xót và tha thứ. Chúa tha thứ cho người có tội, nhưng Chúa không dung túng cho tội lỗi. Do đó, một đàng Người muốn cứu sống tội nhân, đàng khác Người cũng đòi hỏi tội nhân đổi đời: “Thôi chị cứ về đi, và từ nay đừng phạm tội nữa!” Người có tội đáng chết được tha, nhưng nếu được tha rồi mà người ấy lại phạm nữa thì người ấy lại chuốc lấy cho mình án chết. Con đường sống gắn liền với con đường hóan cải, dứt khoát với quá khứ tội lỗi để đi vào trong tương lai của sự sống.
Đức Giêsu không hành xử như một quan tòa phán xét nghiêm nhặt để trừng trị người có tội mà là để yêu thương cứu vớt. Với lòng thương xót, Người chỉ muốn cứu sống tội nhân. Người tìm cách mở cho tội nhân một con đường sống. Đây là điều khích lệ và là động lực cho tội nhân trở về.
Lòng thương xót của Chúa luôn tha thứ cho tội nhân và tha thứ không mệt mỏi. Ai phạm tội gì nặng cách mấy Chúa vẫn tha thứ được, trừ tội cố chấp không muốn tha thứ. Giáo Hội, đặc biệt trong Mùa Chay, kêu mời con cái mình sám hối trở về bằng cách bước ra khỏi cõi chết do tội lỗi bằng việc làm hòa với Thiên Chúa, và đồng thời đi vào con đường sống bằng cách không tái phạm nữa.
Bosco Hùng
