THỨ TƯ LỄ TRO
Mát-thêu 6,1-6.16-18
Cầu Nguyện, Ăn Chay, Bố Thí
Cha M. Basilio Nguyễn Văn Phán, CĐTP
Thứ tư Lễ Tro là một ngày rất quan trọng trong đời sống của Giáo Hội, vì đây là ngày khởi đầu chính thức của Mùa Chay. Hôm nay chúng ta cũng sẽ nhận được tro sau ít phút nữa, trong Thánh lễ này, tro sẽ được làm phép và xức lên trán. Đây là tro của những nhành lá đã được làm phép để chúng ta cầm mà ngênh đón Vua Giêsu trong ngày lễ lá năm ngoái. Những nhánh lá này tượng trưng cho đức tin của chúng ta vào Chúa Kitô, Đấng đã biến đổi cuộc đời chúng ta thành tạo vật mới của Người qua những lời hứa rửa tội trong lễ Vọng Phục Sinh. Nhưng hôm nay nhìn vào những nhánh lá tươi tốt mà chúng ta cầm trong tay ngày nào bây giờ đã trở nên khô héo, nâu sậm và không ưa nhìn. Đó là hình ảnh tượng trưng cho linh hồn của chúng ta đã bị vấy bẩn bởi năm tháng qua sự bất toàn, bất trung và tội lỗi của mình.
Giáo Hội cử hành nghi thức biểu cảm về việc xức tro này có nguồn gốc từ một truyền thống Do Thái cổ đại. Đối với người Do Thái bỏ tro lên đầu là dấu hiệu của sự đau khổ và ăn năn công khai. Do đó, nghi thức này không phải là việc làm riêng tư mà mang tính cộng đồng. Điều đó nói lên rằng chúng tôi hiện đang thể hiện công khai cam kết chắc chắn của mình, để thực hiện các hành vi đền tội và cam kết không phạm tội trong ngày này và trong suốt bốn mươi ngày của Mùa Chay. Thật đáng tiếc nếu chúng ta đến nhà thờ hôm nay để nhận tro nhưng lại không tận dụng cơ hội đặc biệt mà Giáo Hội ban trong Mùa Chay để thực sự chuẩn bị cho lễ Phục Sinh.
Thứ Tư Lễ Tro cũng là một lễ kỷ niệm vui mừng về sự chiến thắng của Chúa Giêsu khải hoàn tiến vào Giê-ru-sa-lem, nhưng đâu đó vẫn phảng phất nỗi buồn của sự thừa nhận rằng chúng ta không xứng đáng để Chúa Giêsu ngự vào linh hồn của mình. Dầu vậy, hôm nay Chúa cho ta một cơ hội khác để trở về với Ngài, trở lại với vẻ đẹp và sự ngây thơ trong bí tích thanh tẩy của mình. Khi được xức tro, lời mời gọi của thừa tác viên của Giáo Hội nói: “Hãy sám hối và tin vào Tin Mừng”. Đây là kim chỉ nam hướng dẫn ta để đạt được mục tiêu của mùa chay, sự ăn năn, hoán cải và trung thành với Tin Mừng của Chúa. ‘Hoán Cải’ là ‘quay lưng lại với tội lỗi và trung thành với Tin Mừng.’ Nó thực sự đòi hỏi thay đổi và biến đổi tự trong tâm thức của chính mỗi người cách chân thành. Cũng có nghĩa là hướng mắt về phía Thiên Chúa và theo Ngài với lòng can đảm và quyết tâm. Để thực hiện quyết tâm này, từ thời cổ xưa cũng như Tin Mừng hôm nay đã nêu lên ba bước: cầu nguyện, ăn chay, bố thí hoặc làm việc của lòng thương xót. Ba thực hành này làm cho chúng ta tiếp cận với Thiên Chúa cũng như với tha nhân. Và đồng thời cũng giúp trở về gặp lại được chính mình. Và ba hành động này phải là đặc nét của thực hành trong đời sống Kitô hữu mỗi ngày:
Cầu Nguyện: Như những người bạn thân, người ta cần sự hiện diện và nói chuyện với nhau, cùng chia vui sẻ buồn. Điều này cũng có thể áp dụng trong tình bạn của chúng ta với Thiên Chúa. Chắc chắn, điều quan trọng nhất là những gì ta đang làm bây giờ, là tham dự Thánh lễ. Vì Thánh lễ là đỉnh cao của đời sống cầu nguyện, nó làm mới lại sự hy sinh của Chúa Giêsu, mở cửa thiên đàng cho con người. Và để Thánh lễ kéo dài, ta cũng cần được bổ sung bằng cách ở một mình với Chúa, tìm những giờ khắc thinh lặng ở lại với Ngài để được bổ sung sức mạnh cho linh hồn, làm cho tình yêu của Ngài được có cơ hội lớn lên trong ta. Và phát triển tình bạn của ta với Chúa Giêsu.
Ăn chay: Thứ Tư Lễ Tro là một ngày ăn chay và kiêng thịt. Ở mức tối thiểu là phải tuân theo các quy tắc ăn chay và kiêng khem trong ngày này. Không ăn thịt hôm nay và bảy ngày thứ Sáu tiếp theo của Mùa Chay. (Đối với các đan sĩ Xitô Thánh Gia thì còn ăn chay ba ngày trong tuần là thứ hai, thứ tư và thứ sáu). Ăn chay là từ bỏ một số thực phẩm yêu thích hoặc ăn ít hơn. Ăn chay cũng là để cho đi những thứ mà chúng ta thích. Đó là buông bỏ những thứ làm hài lòng các giác quan, giúp chế ngự được những xung động của thân xác, đó cũng là thực hiện bước đi theo Chúa, hãy vác thập giá của mình mỗi ngày mà đi theo Chúa Kitô.
Bố Thí. Ăn chay tự nó chẳng có ý nghĩa gì, nó chỉ thực sự có ý nghĩa khi nó đi kèm với thực hành bố thí. Nói cách khác, thực phẩm mà ta kiêng là bớt ra để giúp đỡ cho người nghèo đói. Có thể mọi người không có cơ hội trực tiếp cung cấp ngay lập tức những nhu yếu phẩm cho những người cần sự giúp đỡ. Hơn nữa, thời buổi này thực hư lẫn lộn, trắng đen khó phân biệt. Ta có thể làm điều đó thông qua các tổ chức từ thiện giúp đỡ tốt nhất có thể, những người cần giúp đỡ. Thánh Gio-an Kim Khẩu nói rằng: “Sau khi chúng tôi thỏa mãn những nhu cầu cơ bản của chính mình và của những người chúng tôi chịu trách nhiệm trực tiếp, tất cả phần còn lại thuộc về người nghèo”. Mùa Chay cũng còn là thời gian để xem xét những thứ chúng ta tiêu tiền vào, nó có thực sự cần thiết không, có ích lợi cho bản thân và cho tha nhân không? Và đây cũng là thời điểm tốt để loại bỏ một số mớ bòng bong, màu mè, không cần thiết trong tâm hồn và trong đời sống đạo của mình.
Cầu nguyện, ăn chay và bố thí. Ba việc làm này đã được lưu truyền trong mọi tôn giáo. Vậy có cái gì mới mà hôm nay Chúa Giêsu muốn dạy cho chúng ta? Đó chính là tinh thần kín đáo, cầu nguyện thì vào phòng riêng đóng kín cửa lại, ăn chay thì xức nước hoa và không làm cho ra vẻ rầu rĩ, bố thí thì tay phải làm không cho tay trái biết. Và tất cả những việc làm đó chỉ có Thiên Chúa biết, nó liên quan gắn bó trực tiếp đến Thiên Chúa và không phô trương nơi người đời. Trong mọi hành động cầu nguyện, ăn chay và bác ái giống nhau nhưng khác ở chỗ chúng ta luôn làm mọi việc trong tương quan với Thiên Chúa và làm vì Danh Ngài, không phải vì bất cứ cái gì khác. Đó là điều Chúa Giêsu muốn dạy cho chúng ta.
Giờ là lúc chúng ta tiến lên và sẽ nhận được mỗi người một chữ thập đen bằng tro trên trán. Nó nhắc nhở chúng ta rằng chúng ta sẽ sớm trở về với cát bụi. Và Mùa Chay gọi chúng ta trở lại những điều cơ bản: cầu nguyện, ăn chay và bố thí. Hãy quay lưng lại với tội lỗi và trung thành với Tin Mừng.
Xin Chúa giúp chúng con làm thế nào để có thể sử dụng đúng và tốt nhất thời gian quy định của mùa hồng phúc này theo thánh ý Thiên Chúa. Amen.
