Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con !
Giáo Hội dành ngày mùng hai Tết để nhớ đến và dâng lễ cầu nguyện cho tổ tiên và ông bà cha mẹ, bởi vì các ngài là những người có công sinh thành, dưỡng dục và xây dựng cuộc đời chúng ta; đã tận tụy dậy dỗ chúng ta học và sống đời làm người; và đặc biệt nhờ các ngài mà chúng ta được biết Chúa, yêu mến và phụng sự Người. Công lao của các bậc tổ tiên và ông bà cha mẹ thật bao la trời biển.
Quả thật, truyền thống cha ông chúng ta rất coi trọng chữ hiếu. Chính vì vậy mà để đánh giá tư cách của một người nào, các cụ ngày xưa thường dựa vào cách người đó đối xử với cha mẹ của mình như thế nào. Thậm chí, các cụ coi việc báo hiếu còn quan trọng hơn cả việc đi tu:
“Tu đâu cho bằng tu nhà,
thờ cha kính mẹ, ấy là chân tu”.
Hơn nữa, đối với người kitô hữu, việc thảo kính cha mẹ không chỉ là một bổn phận tự nhiên, nhưng còn là một đòi hỏi của Thiên Chúa. Nhìn lại bản thập giới, ngay sau 3 giới răn nói về bổn phận của con người đối với Thiên Chúa, thì giới răn thứ 4 “thảo kính cha mẹ” được đặt đầu tiên trong các giới răn nói về mối tương quan của con người với nhau.
Thánh Phaolô (Ephêsô 6,1-3) cũng nhắc: “Kẻ làm con, hãy vâng lời cha mẹ theo tinh thần của Chúa, vì đó là điều phải đạo…”
Đặc biệt trong Tin mừng (Mc. 7,10ss) Đức Giêsu nhắc lại với Pharisiêu, với kinh sư và với con người mọi thời rằng: “Ngươi hãy thờ cha kính mẹ, và kẻ nào nguyền rủa cha mẹ, thì phải bị xử tử”. Rõ ràng, đối với Chúa Giêsu, việc hiếu thảo cha mẹ là điều hết sức quan trọng và là bổn phận hàng đầu của mỗi người kitô hữu.
Như thế, việc thảo kính cha mẹ không còn tùy thuộc vào ý thích cá nhân tùy tiện, nhưng đó là thánh ý, là lệnh truyền, và là đòi buộc của Thiên Chúa.
Ngày đầu xuân Giáo Hội nhắc nhở chúng ta đền ơn đáp nghĩa cha mẹ, ông bà, tổ tiên là việc làm rất cần thiết. Thế nhưng, ta phải có những thái độ nào, những cách hành xử như thế nào, để đạo “thờ cha, kính mẹ” phù hợp với thánh ý Thiên Chúa?
Trong sách xưa có một bài về đạo hiếu rất hay và cũng phù hợp với tinh thần Kitô giáo. “Hiếu hữu tam: Đại hiếu tôn thân, Kỳ thứ phất nhục, Kỳ thứ năng dưỡng”
(Đạo hiếu có ba điều:_Hiếu lớn nhất là tôn vinh cha mẹ, _Hai là không làm nhục cha mẹ mình, _Ba là có thể nuôi dưỡng cha mẹ mình.)
a, Theo quan niệm của Kitô giáo, trước hết trong tương quan với Thiên Chúa là Chúa Tể muôn loài, là « Tổ Tiên của các Tổ Tiên » con người phải kính sợ và tôn thờ Người; thứ đến trong tương quan với loài người thì sự tôn vinh cha mẹ-ông bà-tổ tiên cũng phải ở cấp độ cao nhất, là phải làm rạng rỡ tổ tiên-ông bà-cha mẹ trước mặt Thiên Chúa và trước mặt người đời qua cách sống ngay lành và luôn làm điều thiện. Do đó khi sống đạo tốt, đó là cách thể hiện cái hiếu lớn nhất đối với cha mẹ, ngoài ra còn phải thể hiện chữ hiếu qua việc tôn vinh cha mẹ trước mặt chính mình: đó là khi chúng ta biết kính yêu và vâng phục các ngài.
b, Khi biết xa tránh những lầm lạc, đam mê, thú vui tội lỗi, tính mê nết xấu… là chúng ta không làm nhục cha mẹ-ông bà trước mặt Thiên Chúa cũng như trước mặt người đời. Đừng để cho người đời vì mình mà chửi cha mẹ mình, làm điều bậy bạ để rồi cha mẹ phải lãnh lấy hậu quả, bị người đời coi thường, khi đó chúng ta không thể là người sống có hiếu được.
c, Nuôi dưỡng hay chu cấp cho cha mẹ-ông bà ở đây không chỉ là về những nhu cầu vật chất nhưng là còn về tinh thần: đem lại niềm vui, đem lại niềm hạnh phúc cho cha mẹ, và hơn hết khi cha mẹ còn sống hay đã qua đời, lời cầu nguyện của chúng ta cho cha mẹ thể hiện lòng hiếu thảo quí giá nhất đối với cha mẹ.
Nói cách cụ thể hơn trước hết đừng quên những ngày lễ giỗ, chăm sóc mộ phần, giữ gìn hài cốt hay hũ tro, đọc kinh cầu nguyện dâng lễ cho các vị đã qua đời. Những vị nào còn sống thì săn sóc, viếng thăm, yêu thương kính trọng. Nói chung đừng làm gì ô danh các vị, lại còn cố gắng làm nở mày nở mặt dòng họ tổ tiên.
Chu toàn bổn phận và tỏ lòng biết ơn là đã sống trọn lòng hiếu thảo đối với cha mẹ-ông bà-tổ tiên như lòng Chúa mong muốn, đồng thời cũng nêu cao giá trị truyền thống của dân tộc Việt Nam chúng ta.
Lắng nghe lời Chúa trong ngày đầu năm này, ước gì mỗi người một lần nữa ý thức hơn về những hồng ân Thiên Chúa đã ban cho mình qua ông bà cha mẹ, để hết lòng tri ân và cảm tạ các ngài. Đây là cơ hội thuận tiện để mình duyệt xét lại lòng thảo hiếu đối với tổ tiên, ông bà, cha mẹ. Việc thảo kính này, không chỉ là dâng một ít quà hay vài lời cầu chúc trong ngày đầu năm, nhưng lòng thảo hiếu này, cần được kéo dài trong suốt cuộc đời mỗi người. Ngoài ra cũng là cơ hội đặc biệt để mọi người xích lại gần nhau, thắt chặt mối dây liên hệ tình nghĩa gia đình gia tộc.
Xin Chúa cho mỗi người chúng ta thêm lòng mến yêu, giữ trọn tinh thần thảo hiếu, để chúng ta có thể luôn biết thể hiện lòng hiếu thảo đối với tổ tiên, ông bà cha mẹ.
Mai Thanh, (N-D.Fatima, TS.)
