THỨ HAI TUẦN XII THƯỜNG NIÊN
Mát-thêu 7,1-5
Đừng xét đoán
Cha M. Basilio Nguyễn Văn Phán, CĐTP
Theo một câu chuyện ngụ ngôn, Hai Cái Túi,[1] kể rằng: Theo truyền thuyết cổ xưa, mỗi người đàn ông được sinh ra trên thế giới với hai chiếc túi treo trên cổ, một ở phía trước và một phía sau, và cả hai đều đầy lỗi. Nhưng cái ở phía trước chứa đầy lỗi của người khác; cái ở đằng sau chứa đầy lỗi của riêng mình. Do đó, người ta mù quáng trước lỗi lầm của mình nhưng luôn xét đoán về lỗi của người khác. Nói cách khác, mọi người đều có xu hướng xét đoán, đánh giá người khác hoặc muốn trở thành nhà phê bình cái xấu của người ta, nhưng không ai muốn bị người khác đánh giá hay xét đoán mình theo cách tương tự. Đức Khổng Tử có nói: “Đừng làm cho người khác cái mà ta không muốn người khác làm cho mình.” Tích cực hơn Chúa Giêsu dạy: “Hãy làm cho người ta điều chúng ta muốn người khác làm cho mình.”
Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu dạy: “Đừng xét đoán, để khỏi bị Thiên Chúa xét đoán” (c.1). Vì “tại sao anh thấy cái rác trong con mắt của người anh em mà cái xà trong con mắt của mình thì lại không để ý” (c.3). Đây là một lời cảnh báo cho ta biết nhìn lại chính mình. Đôi khi ta rất thích thú trong việc xét đoán người anh em khác, việc tìm ra hay xét đoán người khác nhiều khi như một thú vui, nó cuốn hút người ta vào để tận hưởng thú vui ấy, nhiều khi chỉ dựa trên một vài cái biểu hiện bên ngoài là ta có thể xét đoán kết quả tiêu cực cho người khác, đôi lúc hết sức bất công. Thấm nhuần Lời Chúa qua kinh nghiệm của đời sống cộng đoàn, cha Tổ Phụ Hội Dòng Xitô Thánh Gia Việt Nam đã nhắc nhở các con cái Ngài rằng: “Các con đừng bao giờ xét đoán, vì khi xét đoán thường là sai cả, cho dù mười lần có trúng một thì cũng chẳng đi đến đâu, tốt nhất đừng xét đoán chi cả.”
Nhưng điều này có nghĩa là chúng ta nên giữ im lặng ngay cả khi đối mặt với cái ác hay sai trái sao? Trên thực tế ta hãy phân biệt giữa việc đánh giá hành động của một người và đánh giá chính người đó, là hai phạm trù khác biệt.
Đánh giá hành động của một người là những gì ta phải làm để giúp người đó nhận ra những hậu quả xã hội từ những việc làm của họ. Mục đích của việc đánh giá là để sửa lỗi cho nhau, vì ngay cả Chúa Giêsu cũng dạy chúng ta về việc sửa lỗi cho người anh em (x. Mt 18,15) và đây cũng là một trách nhiệm xã hội. Nhưng hãy chậm rãi trong việc phán xét hành động để tránh những sai lầm ngớ ngẩn.
Đánh giá con người, mà trong mọi trường hợp xét đoán, đóng khung một người là xấu, là điều mà Chúa Giêsu trong Tin Mừng hôm nay dạy chúng ta phải tránh. Bởi vì tầm nhìn về thị lực cũng như hiểu biết của con người có giới hạn mà lại hay có xu hướng nhìn thấy sự tiêu cực hơn những điều tích cực, thấy điều xấu xa hơn những điều tốt đẹp. Nếu xét đoán một người là xấu, có hai điều mà chúng ta không biết: Thứ nhất, ta không biết người ấy đã cố gắng như thế nào để không phạm vào tội đó. Thứ hai, chúng ta không thể nhìn thấy bên trong tâm hồn của người khác hoặc ta không có quyền hay khả năng truy cập vào tất cả các sự kiện trong họ. Nếu đặt tôi trong hoàn cảnh tương tự, tôi cũng không biết mình sẽ hành động những gì.
Trong tựa đề câu chuyện “Chỉ có Chúa biết”[2] tác giả thuật lại một câu chuyện của John Wesley, anh kể về một người đàn ông mà anh ta rất ít tôn trọng vì anh ta coi người đàn ông này là người khốn khổ và bần tiện. Một ngày nọ trong dịp quyên góp, người đàn ông này chỉ đóng góp một món quà nhỏ cho một tổ chức từ thiện. Được dịp, Wesley công khai chỉ trích ông ta.
Sau vụ việc, người đàn ông đã đến với Wesley một cách riêng tư và nói với anh ta rằng ông ấy đã sống bằng rau mùi tây và nước lã trong vài tuần nay. Rồi giải thích rằng trước khi hoán cải, ông ấy đã mắc nợ nhiều hóa đơn. Bây giờ, bằng cách giảm bớt mọi thứ chi tiêu, không mua gì cho mình, ông ấy đã thanh toán hết cho các chủ nợ của mình. Đức Ki-tô đã biến tôi thành một người đàn ông trung thực, ông nói, và với tất cả những khoản nợ phải trả, tôi chỉ có thể đóng góp một số nhỏ là dựa trên một phần mười thu nhập hiện có của mình. Tôi phải trả hết nợ cho những người hàng xóm của mình và cho họ thấy ân sủng của Thiên Chúa có thể làm gì trong trái tim của một người đàn ông đã từng không trung thực. Wesley sau đó xin lỗi người đàn ông và cầu xin sự tha thứ của ông ta.
Thiên Chúa đã ban cho chúng ta chức vụ hòa giải, không xét đoán, không lên án. Thánh Phaolô viết: “Thật vậy, trong Đức Ki-tô, Thiên Chúa đã cho thế gian được hòa giải với Người. Người không còn chấp tội nhân loại nữa, và giao cho chúng tôi công bố lời hoà giải.” (2Cr 5,19).
Chúng con cảm tạ Chúa là Đấng đầy lòng xót thương và tha thứ, Chúa cũng đặt để sự hoà giải vào bàn tay của con người để chúng con biết tha thứ và chấp nhận nhau hơn, để mọi người đều nhận biết nhau là con một Cha. Xin giúp chúng con biết luôn tha thứ cho nhau, luôn biết nhìn nhau bằng cái nhìn tích cực, không phán xét và lên án để chúng con cũng được Thiên Chúa xót thương. Amen.
[1] Từ Aesop’s Fables, trang 16. Tác giả Aesop (năm 620 – 560 TCN).
[2] Suy niệm Lương thực hàng ngày (ngày 20 tháng 7 năm 1992).
