BỔN PHẬN CỦA NGƯỜI HƯỚNG DẪN NGƯỜI KHÁC
(Mt 23,1-12)
M. Gioan XXIII Tấn, Phước Lý
Sự đạo đức giả và cứng lòng không chịu tin của các nhà lãnh đạo tôn giáo trong dân Do Thái được bộc lộ ở Tin Mừng Matthêu chương 22, khiến Chúa Giêsu đưa ra lời cảnh báo nghiêm khắc. Tin Mừng hôm nay thuật lại Đức Giêsu giáo huấn các môn đệ và mọi người trong Đền thờ, họ đang lắng nghe những cuộc tranh luận của Đức Giêsu với các kinh sư và người Pharisêu, Ngài cảnh báo họ về những lời dạy của các nhà lãnh đạo tôn giáo.
Quyền lực tinh thần của những người lãnh đạo vẫn phải được công nhận (họ ngồi trên tòa của Môsê, tức là họ dạy luật), nhưng hành vi đạo đức giả mà họ bắt nguồn từ kiến thức thần học của mình không thể coi là hình mẫu. Họ chất gánh nặng lên con người và bản thân họ không công chính (x. Mt 23,4). Họ làm tất cả công việc của mình để được người ta nhìn thấy. Hộp đựng kinh của họ là những túi da nhỏ đựng những dải giấy da bê trên đó có chép bốn bản Kinh Thánh: Đnl 11,13-22; 6,4-9; Xh 13,11-16; 13,2-10. Hộp kinh này rất được tôn kính, bởi vì nói lên ý tưởng, đó là thường xuyên ghi nhớ Lề Luật Thiên Chúa và ra sức thi hành. Thường thì trẻ nam Do Thái khi đủ 13 tuổi bắt đầu đeo quanh cánh tay trái và trước trán (x. Xh 13,9.16; Dnl 6,8; 11,18). Những tua khâu trên quần áo của họ (x. Ds 15,38) cũng to và có thể nhìn thấy rõ ràng. Họ thích ngồi ở vị trí danh dự tại bàn ăn và thích được người ta gọi họ là thầy, như thể họ là học giả, tiến sĩ, những chuyên viên nổi tiếng nhất về Luật.[1] Đây không phải là cách mà những người theo Chúa Giêsu nên làm. Người Kitô hữu không nên tranh giành chức tước (chẳng hạn như cha, thầy, ông này bà kia … ) và địa vị xã hội, mà trái lại, hãy coi nhau như anh em (x. Mt 23,8).
Trong Tin Mừng hôm nay, chúng ta đã nghe Đức Giêsu nói về điều đó: “Tất cả anh em đều là anh em của nhau”(c. 8). Liền sau đó, Đức Giêsu nói tiếp: “Anh em đừng gọi ai dưới đất này là cha của anh em, vì anh em chỉ có một Cha là Cha trên trời” (c. 9). Cũng cần lưu ý ở đây rằng, trong trường hợp này, Đức Giêsu không nhắm tới người cha gia đình theo nghĩa đen (x. Mt 15,4-6; 19,19), đồng thời, Người cũng không chống lại truyền thống cổ xưa là theo tình nghĩa thầy và trò phải có mối quan hệ tương quan giữa “cha” và “con”, đến mức độ mà người ta gọi nhau là cha và con (x. 1 V 2,12; 1 Cr 4,14-17; 1 Pr 5,13). Nhưng điều Đức Giêsu nhấn mạnh ở đây, chính là tránh tình trạng tạo ra một nhân vật vĩ đại tước mất danh dự dành cho Thiên Chúa và Đức Kitô. Cho nên, một Kitô hữu chỉ được coi là thầy, cha, thủ lãnh, mục tử … trong mức độ người đó thông dự vào tư cách của Thầy, Người Cha, vị Thủ lãnh, vị Mục tử đích thật mà thôi.[2]
Đồng thời, dựa vào Tin Mừng hôm nay, và cũng có thể tìm thấy những lời dạy và gương sáng của Đức Giêsu nơi các đoạn Tin Mừng khác, chúng ta có thể rút ra được ba điều kiện quan trọng dành cho những ai được giao trách nhiệm hướng dẫn người khác trong tinh thần của Chúa Kitô: Tấm lòng của người hướng dẫn là yêu thương những kẻ được mình hướng dẫn; phương châm của người hướng dẫn thì phải luôn coi mình là đầy tớ, có bổn phận phục vụ những kẻ mình hướng dẫn; và cung cách của người hướng dẫn là luôn biết hạ mình, hy sinh và gương mẫu (x. Mt 23, 1-12; Mt 20,24-28; Ga 13,1-20).
Chúa Giêsu không nói rằng giữa các môn đệ không có quyền lực. Nhưng Ngài nhấn mạnh rằng đối với Ngài – một người thầy (διδάσκαλος – didaskalos, nghĩa đen là “giáo viên”) và một người thầy (καθηγητής – kathegetes, một người lãnh đạo được uy quyền; từ này chỉ xuất hiện ở một nơi duy nhất trong Tân Ước) – sự phục vụ quan trọng hơn những danh dự trần gian.[3] Người môn đệ đừng bao giờ tìm kiếm những vị trí lãnh đạo cho bản thân hoặc như một mục đích cho chính mình, mà phải luôn coi đó là cơ hội để phục vụ người khác. Người Pharisêu tự đề cao sẽ bị hạ xuống; những người đi theo Chúa Giêsu và hạ mình bằng cách phục vụ, thì một ngày nào đó sẽ được tôn vinh. Bởi vì, thái độ khiêm nhường, lối sống khiêm tốn là một tiêu chuẩn cho thấy chúng ta đang sống theo lời khuyên của Chúa Giêsu. Tin Mừng chỉ dạy: “Tất cả những gì họ nói, anh em hãy làm, hãy giữ” (c. 3) – điều này, có nghĩa là chúng ta cần khao khát công lý, tìm kiếm chân lý để rồi chúng ta nhận ra được điều thiện, điều lành dù nó xuất hiện từ đâu đi nữa. Cho nên người Kitô hữu khiêm nhường sẽ không từ khước những lời hay ý đẹp từ người khác, kể cả từ những người viện cớ là người ấy không sống phù hợp với lời người ấy nói, là người ấy sống giả hình hay khoe khoang, bởi vì, Thiên Chúa có thể dùng họ để giúp chúng ta sống tốt lên.[4]
Ước gì qua lời Chúa hôm nay, mỗi người Kitô hữu cần ý thức được mình phải cố gắng sống khiêm tốn trong đời sống hằng ngày, ra sức chống lại các cám dỗ muốn thống trị hay đè bẹp tha nhân. Nên biết rằng, sự khiêm nhường phục vụ không phải là chúng ta loại bỏ các khả năng tự nhiên, hay hạ thấp mình trước kẻ khác, phải thua thiệt trước người đồng loại, nhưng trong một khía cạnh nào đó, chúng ta đang học bài học khiêm tốn phục vụ của Thầy Giêsu, chúng ta đang trở nên một khí cụ ngoan ngoãn để Chúa Thánh Thần hướng dẫn, để rồi, chúng ta trở thành con ngoan hiền của Thiên Chúa Cha, trở thành người môn đệ, người học trò trung tín của Thầy Giêsu.
_______________________________
[1] X. Lm FX. Vũ Phan Long, OFM, Các Bài Tin Mừng Mátthêu Dùng Trong Phụng Vụ, Nxb Đồng Nai 2021, tr. 382-383.
[2] X. Sđd., tr. 384.
[3] X. LOUIS A. BARBIERI, Matthäus, trong: JOHN F. WALVOORD/ROY B. ZUK (HG.), Das Neue Testament. Er klärt und ausgelegt. Bd. 4, Matthäus – Römer, Holzgerlingen 32000, 3–108, đây: 82.
[4] X. Lm FX. Vũ Phan Long, OFM, Các Bài Tin Mừng Mátthêu Dùng Trong Phụng Vụ, Nxb Đồng Nai 2021, tr. 387.
