THỨ TƯ LỄ TRO
(Ge 2, 12-18 ; 2Cr 5, 20-6, 2 ; Mt 6, 1-6. 16-18)
Cha M.Giuse Hoàng Văn Thắng
Hôm nay, toàn thể Giáo Hội bắt đầu bước vào Mùa Chay thánh với thứ tư Lễ Tro : Nghi thức xức tro nói lên sự sám hối. Sám hối, vang vọng lời kêu mời của các ngôn sứ từ ngàn xưa trong Cựu Ước (x. Gn 3, 1-10 ; Is 58, 1-9). Chúa Giê-su khi bắt đầu sứ vụ công khai cũng đã loan báo rằng : « Thời kỳ đã mãn và Nước Thiên Chúa đã đến gần, hãy sám hối và tin vào Tin Mừng » (Mc 1, 14-15). Hãy sám hối, đó cũng là lời mời gọi của Giáo Hội trong suốt chiều dài của lịch sử. Chính vì thế, các bài đọc trong Thánh lễ hôm nay đều tập trung vào chủ đề sám hối, vì sám hối là điều kiện tiên quyết để được vào Nước trời. Vậy có thể nói : « Sám hối là đặc sản của Mùa Chay ».
Mỗi miền, mỗi mùa đều có những « đặc sản » riêng của mình. Sám hối là đặc sản của Mùa Chay vì sám hối là khởi đầu của sự nên thánh. Sám hối đích thực bắt đầu với việc ý thức về tội lỗi và sự yếu đuối của mình. Càng ý thức về con người tội lỗi, bất toàn của mình, con người càng cảm nhận được tình yêu tha thứ của Thiên Chúa. Hơn nữa, Chúa Giê-su đã nối kết sám hối với Tin Mùng : « Hãy sám hối và tin vào Tin Mừng » (Mc 1, 15). Tin Mừng đó là tình yêu Thiên Chúa được thể hiện nơi con người của Đức Giê-su Kitô. Sám hối đích thực không dừng lại ở buồn phiền, sợ hãi và thất vọng mà là cửa ngõ tất yếu dẫn đến Tin Mừng, nghĩa là niềm vui được cứu độ.
Trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giê-su nêu lên ba việc làm cụ thể của việc sám hối đó là cầu nguyện, ăn chay và bố thí. Cầu nguyện để làm mới lại tương quan thân tình với Thiên Chúa. Nhưng lời cầu nguyện đẹp lòng Chúa phải là lời cầu nguyện phát xuất từ tấm lòng tan nát khiêm cung (x. Tv 50). Hay nói theo ngôn ngữ của thánh Phaolô nơi bài đọc 2 : Cầu nguyện là đi vào tương quan thân tình với Thiên Chúa hay trở về làm hòa lại với Thiên Chúa, nhờ Đức Giê-su Kitô Chúa Chúng ta. Ăn chay để luôn biết làm chủ chính mình. Tuy nhiên, cách ăn chay mà Thiên Chúa ưa thích là cách ăn chay kín đáo chỉ một mình Chúa biết. Hay theo cách diễn tả của ngôn sứ Giô-en nơi bài đọc 1 : « Ăn chay, khóc lóc và thống thiết than van. Đừng xé áo nhưng hãy xé lòng » (Gn 2, 12). Bố thí để thiết lập tương quan chia sẻ với anh chị em chúng ta, nhất là những người nghèo nàn, khốn khổ. Vậy, sám hối là làm mới lại tương quan của mình với Thiên Chúa, với tha nhân và với chính mình.
Trong Tu Luật, thánh Biển Đức đã xác quyết : «Lẽ ra đời đan sĩ lúc nào cũng phải như Mùa Chay » (TL 49). Hay nói cách khác, thánh Biển Đức đã nội tâm hóa lời mời gọi sám hối của Chúa Giê-su trong bài Tin Mừng hôm nay đối với các con cái của ngài trong đời sống thường ngày. Ngài mời gọi họ gột rửa lỗi lầm của các Mùa khác và gia tăng cầu nguyện và các việc đạo đức khác nhằm hoàn thiện bản thân và củng cố tình huynh đệ trong cộng đoàn. Đồng thời, cũng không quyên chia sẻ với tha nhân. Hay nói cách khác, đối với thánh Biển Đức, chay tịnh không chỉ là nhịn ăn, nhịn uống, nhưng còn là việc kiêng khem : Những ý tưởng bất chính, những lời nói thiếu trong sạch, thiếu nhã nhặn, những lời nói gây chia rẽ, oán hờn giữa anh em, những lời nói xúc phạm đến Thiên Chúa và đến anh chị em mình. Chay tịnh còn là kiêng khem : Những hành vi ám mội, những hành vi bất chính và tội lỗi… Kiêng khem như thế là thực hiện việc Sám Hối và Đổi Mới. Sám hối và Canh tân là một đòi hỏi trong Tin Mừng. Sám hối và Canh tân phải đi liền với nhau không thể tách rời được, bởi vì : nó diễn tả hai chiều kích Bên Trong và Bên Ngoài của đời sống con người. Chỉ hối hận trong lòng mà thôi, chưa đủ. Còn cần phải đổi mới cuộc sống bên ngoài, sao cho phù hợp với tâm tình sám hối bên trong.
Sám hối đích thực là khổ chế, đi vào con đường hẹp để sống tương quan thân tình với Thiên Chúa và bác ái huynh đệ với tha nhân. Ước gì lời Chúa hôm nay thêm niềm tin và sức mạnh để chúng ta không bị đè bẹp dưới sức nặng của tội lỗi, yếu hèn của kiếp nhân sinh. Nhưng xin cho chúng ta luôn tiến bước trong hân hoan và tin tưởng, vì biết rằng Thiên Chúa là Cha rất mực yêu thương và không ngừng nâng đỡ và tha thứ cho chúng ta. Và Chúa Giê-su là hiện thân của tình yêu Thiên Chúa nơi trần gian. Ngài luôn mở rộng vòng tay yêu thương chờ đón chúng ta sám hối canh tân trở về với Ngài để hưởng ơn Ngài cứu độ.
