MỐI TƯƠNG QUAN BA CHIỀU: CHÚA – TA – THA NHÂN
(Bài Suy niệm Thứ 5 tuần I MC)
Được may mắn, hạnh phúc và an vui sống trên đời không những là hoài bão lớn lao nhưng còn là khát vọng chính đáng và thực tế của tất cả mọi người. Nhưng muốn thủ đắc được ước mơ đó người ta cần phải bắt tay làm một cái gì.
Đức Giêsu trong bài Tin mừng hôm nay (Mt 7, 7-12) đưa ra một nguyên tắc, tựa như khuôn vàng thước ngọc để chúng ta thấy được mối tương quan ba chiều giữa Chúa – Ta và Tha nhân luôn có sự gắn kết mật thiết với nhau, đồng thời nếu chúng ta thành tâm thực hiện thì sớm muộn cũng sẽ được toại nguyện. Nguyên tắc Đức Giêsu trao vào tay chúng ta như một hướng dẫn cụ thể về cách hành xử khôn khéo và tế nhị trong tất cả các sinh hoạt xảy ra trong đời sống thường ngày của mỗi người chúng ta, đó là: “những gì anh em muốn người ta làm cho mình, thì chính anh em cũng hãy làm cho người ta” (Mt 7, 12).
Muốn người khác làm điều gì cho mình thì hãy làm cho người ta, trước hết là sự công bằng, là điều tất yếu, giúp người ta tìm được sự bằng an trong cuộc sống. Về điều này người ta thường nhắc đến tư tưởng của Khổng Tử khi ông dạy đệ tử: “Kỷ sở bất dục, vật thi ư nhân”, nghĩa là: “Điều gì con không muốn thì đừng làm cho người ta”. Cũng vậy, Aristote, một triết gia Tây phương thời cổ đại đã từng khuyên bảo: “Đừng áp đặt trên người khác những điều bạn không thích”.
Nếu như kho tàng khôn ngoan của nhân loại được cô đọng qua các học thuyết hay triết lý sâu sắc vượt thời gian như vừa nhắc đến trên đây thì tự nó cũng chưa khuyến khích người ta sống cao thượng, mục đích cũng chỉ là tạm thời: ai cũng làm như vậy thì kiến tạo nên được một xã hội “quốc thái dân an” ở mức tối thiểu, một sự công bằng cần phải có. Trái lại, nét đặc biệt của Kitô giáo nâng tầm con người lên mức cao hơn, sâu xa và thiêng thánh hơn. Chính vì thế, tinh thần Cựu ước cần được Đức Giêsu “rửa tội” để lịch sử cứu độ được thành toàn, lời giao ước của Thiên Chúa được nên trọn.
Đọc Cựu ước chúng ta bắt gặp lời ông Tôbít khuyên con là Tôbia: “Điều con không thích thì cũng đừng làm cho ai cả“ (Tb 4,15a), cũng chẳng khác gì tư tưởng của các triết gia vừa trích dẫn trên đây. Tiến thêm một bước khá xa so với Cựu ước là lời khuyến dụ của Thánh Phaolô khi ông viết thư khuyên dạy các tín hữu thành Philipphê: “Mỗi người đừng tìm lợi ích cho riêng mình, nhưng hãy tìm lợi ích cho người khác” (Pl 2,4). Nhưng dường như điều đó vẫn còn quá mơ hồ, tinh thần của Đức Giêsu không chỉ dừng lại ở đó.
Cùng với giáo huấn của thánh Tông đồ dân ngoại, người Kitô hữu sẽ không chỉ dừng lại ở ý nghĩa và chiều kích nhân bản, nhưng được mời gọi sống ở tầm mức cao hơn, thực hành triệt để hơn và làm với mục đích siêu thoát hơn. Tất nhiên câu nói mà Đức Giêsu khẳng định: “toàn bộ luật Môsê và sách các ngôn sứ dạy điều đó” (Mt 7,12) được hiểu trong bối cảnh đã có sự thống nhất trong cách hành xử liên đới giữa anh chị em đồng loại với bản thân dựa trên mối tương quan với Thiên Chúa và tính nhất quán của toàn bộ mạc khải Kinh thánh. Giáo huấn của Kinh thánh cần trở thành chuẩn mực cho đời sống người Kitô hữu chúng ta, và giá trị công phúc cũng như yếu tính của hành vi đó được đặt ở tầm mức phổ quát hơn. Đức Giêsu không dạy chúng ta điều gì trái với tinh thần của luật: Người đến để kiện toàn lề luật (x. Mt 5, 17-18).
Người Kitô hữu khi đón nhận sứ điệp Tin mừng hôm nay được mời gọi trở về nguồn khi ý thức về thân phận giới hạn làm người của mình. Quả vậy, muốn được thương xót thì ta hãy thương xót người khác, muốn được người khác làm gì cho mình thì ta hãy làm điều đó trước cho họ với tinh thần tự giác, tự nguyện….
Có nhận xét cho rằng: ai cũng mong được hạnh phúc, được yêu thương nhưng tiếc thay rất ít người dám trao ban tình yêu và hạnh phúc cho người đồng loại. Vì sao? Thưa vì chúng ta thường ích kỷ, nhỏ nhen, tầm thường. Chúng ta có khuynh hướng qui ngã hay chủ trương “đèn nhà ai nhà nấy rạng”, điều này thật rõ ràng mỗi khi chúng ta cầu nguyện. Dường như chúng ta chỉ muốn được Thiên Chúa nhận lời cầu xin của riêng mình, mong có ngay điều mình đang tìm kiếm, và cánh cửa ân sủng kịp thời mở ra khi chúng ta cần đến.
Đức Giêsu khẳng định: anh em xin sẽ được cho, tìm thì sẽ thấy, gõ sẽ được mở để trình bày về Thiên Chúa vô cùng yêu thương con người. Ngài luôn luôn đáp trả mong đợi của con người, tuy nhiên không nhất thiết Ngài phải cho con người đúng điều nó muốn, vào đúng lúc và theo đúng cách con người muốn. Thiên Chúa là người Cha nhân lành luôn thương yêu, săn sóc và giúp đỡ con cái, nhất là khi con cái cầu xin. Nhưng một qui tắc bất di bất dịch đó là: muốn cho lời cầu xin của chúng ta được Thiên Chúa chấp nhận, chúng ta phải có lòng quảng đại với anh em mình. Chúng ta cư xử với anh em thế nào thì Chúa cũng xử lại như vậy. Mối tương quan ba chiều phải được tôn trọng đúng mức vì không thể bỏ bên này mà có được bên kia. Và đây là khuôn vàng thước ngọc cho lời cầu xin của chúng ta do lời Chúa Giêsu đã dạy: “Vậy tất cả những gì chúng con muốn người ta làm cho mình, thì chính các con cũng hãy làm cho người ta, vì Luật của Môsê và lời các ngôn sứ là thế đó” (Mt 7, 12).
Mối tương quan ba chiều giữa Thiên Chúa – Ta – Tha Nhân sẽ rất cụ thể ngang qua giới luật yêu thương: người Kitô hữu không chỉ yêu đồng loại như họ là người nhưng yêu người trong Chúa, yêu người vì Chúa và yêu như Chúa.
Để kết thúc bài Suy niệm, như một áp dụng cụ thể trong đời sống mỗi Kitô hữu, xin lấy câu Kinh thánh trong thư thánh Phaolô tông đồ gửi cho tín hữu Côlôxê để làm ý lực cho ngày sống: “Anh em là những người được Thiên Chúa tuyển chọn, hiến thánh và yêu thương. Vì thế, anh em hãy có lòng thương cảm, nhân hậu, khiêm nhu, hiền hoà và nhẫn nại. Hãy chịu đựng và tha thứ cho nhau, nếu trong anh em người này có điều gì phải trách móc người kia. Chúa đã tha thứ cho anh em, thì anh em cũng vậy, anh em phải tha thứ cho nhau” (Cl 3, 12-13).
Mai Thi
