Chương 14
PHẢI CỬ HÀNH KINH ĐÊM
LỄ KÍNH CÁC THÁNH THẾ NÀO ?
Ngày 17.2 – 18.6 – 18.10
1 Kinh Đêm ngày lễ kính các thánh và các đại lễ khác sẽ cử hành như Chúa nhật; 2 ngoại trừ các Thánh Vịnh, tiền ca, các bài đọc riêng thuộc ngày đó, nhưng vẫn giữ thứ tự như trên.
Chú giải:
A – Ngày 17.2
Nhóm từ “ngày lễ kính các thánh” là phỏng dịch diễn ngữ latinh “in nataliciis sanctorum”, có nghĩa là “ngày sinh của các thánh”. Tất nhiên đó là ngày sinh vào trời của các ngài. Ở thời thánh Biển Đức, các thánh là những đấng tử vì đạo, những chứng nhân đức tin, và người ta mừng kính ngày các ngài chịu chết vì đạo.
Có lẽ đó là lý do tại sao trên các thánh giá ở nghĩa trang của đan viện Montdescats chỉ thấy để ngày qua đời của người anh em. Điều này có cái gì thật là đẹp, đấy như thể là một ngày sinh, một khởi đầu không có cùng tận. Khi tại các nghĩa trang khác, thường người ta để hai ngày, ngày sinh và ngày qua đời, thì ở nghĩa trang Montdescats chỉ để ngày qua đời. Sự kiện ấy tự nó là một dụ ngôn về niềm hy vọng, một dấu hiệu của đức tin vào sự phục sinh.
Những anh em ở nghĩa trang phần nào giống như các thánh có hài cốt nơi bàn thờ. Những anh em ấy làm cho mảnh đất ta đang sinh sống trở nên một cửa sổ mở vào thế giới khác, vào thế giới bên kia cuộc đời này. Những anh em ấy vẫn luôn luôn là thành viên của cộng đoàn chúng ta.
Mối liên hệ phần nào gây ngạc nhiên này giữa người sống và kẻ chết mang lại cho cộng đoàn đan viện một sắc thái hoàn toàn đặc biệt. Tôi vẫn lấy làm thích thú về cách chúng ta nói tới một số anh em đã khuất như thể họ vẫn còn ở giữa chúng ta: như anh Antôn, anh Phêrô, anh Phaolô v.v. Theo cách của mình, mỗi anh em đã để lại cho cộng đoàn dấu ấn của họ. Họ góp phần vào lịch sử của cộng đoàn chúng ta và phần đóng góp của chúng ta, như họ đã biết, cũng đang ở với họ bên kia bức màn thời gian.
B – Ngày 18.6
Phụng vụ được xây dựng trên sự thay đổi giữa những ngày lễ và những ngày gọi là “ngày thường”. Nếu suy nghĩ một chút ta sẽ ngạc nhiên về chuyện đó. Thực vậy, ta được yêu cầu hân hoan, mừng lễ vào những ngày cố định, trong khi mà có lẽ vào những ngày ấy ta chẳng muốn vui tí nào. Đó là cái mâu thuẫn của phụng vụ. Vì ta có thể thích mừng lễ vào một ngày mùa chay, và giữ chay trong mùa phục sinh. Thực ra, khi qui định những ngày lễ và những “ngày thường” phụng vụ mở ra cho ta một con đường để thăng tiến trong đời sống thiêng liêng. Ta có thể thấy hai phương diện cốt yếu của con đường này.
Thứ nhất là phương diện khoảng cách mà phụng vụ đặt giữa điều ta cảm nhận và điều ta cử hành. Chuyện đó xem ra như chẳng có gì đáng nói, nhưng vào một thời đại mà mọi người cho rằng mình sống chân thành, thì phụng vụ lại mở ra cho ta một con đường khác. Phụng vụ mời gọi ta đi sâu hơn, sâu hơn hẳn điều ta cảm thấy, để gặp được nguồn ân sủng trào dâng nơi ta. Thay vì làm cho ta bị tha hóa, khoảng cách kia giải thoát ta khỏi cái vũ trụ nhỏ hẹp mà ta muốn tự giam mình vào. Khi đặt ta vào đúng chỗ, phụng vụ mang lại cho ta một con đường giải thoát, giải thoát khỏi chính bản thân ta.
Điều này dẫn ta tới phương diện thứ hai. Không dễ gì mà hân hoan mừng lễ khi lòng ta nặng chĩu u sầu, hay khóc than tội lỗi khi trái tim tràn trề niềm vui. Khi mời gọi ta thoát ra khỏi cái ta cảm thấy, phụng vụ mời gọi ta tiến xa thêm một bước nữa: mời ta khám phá ra sự hiệp thông, hiệp thông giữa các thánh, những người mà thánh Phaolô bảo là họ vui với người vui, khóc với người khóc.
Để tự giải thoát mình và hiệp thông với người khác cũng như với Thiên Chúa, thì ý chí và ngay cả thiện chí mà thôi chưa đủ. Ta sẽ rất mau chóng bị những tình cảm nơi ta níu kéo lại, và khi đâm ra nản lòng ta sẽ dễ dàng trách móc mọi người về điều xẩy đến cho ta. Vì thế cần phải cầu nguyện để xin ơn thánh đến đập vỡ cái vỏ giam hãm ta nơi chính bản thân ta. Phải nài xin: “Lạy Chúa, xin giải thoát con khỏi chính bản thân con”.
C – Ngày 18.10
Cử hành lễ kính các thánh. Ta có thể tự hỏi tại sao. Quả thật các thánh chẳng cần ta ca ngợi nữa. Như thánh Phaolô nói, ơn hưởng kiến Thiên Chúa đã làm cho các ngài toại nguyện hơn bất cứ điều gì ta có thể tưởng nghĩ được. Nếu các ngài không cần ta ca ngợi nữa thì trái lại ta vẫn cần đến gương sáng, sự khích lệ, sự quan tâm và lời cầu nguyện của các ngài.
Bởi vì nhân cách con người được hình thành nhờ việc bắt chước gương lành của người khác, như René Girard đã nói thật chí lý. Và thánh Antôn bảo chính khi hấp thụ dần dần cái tốt của tha nhân mà ta tạo nên nguồn mật thiêng liêng cho mình. Cộng đoàn đan tu được xây dựng chủ yếu trên ý tưởng rất đơn giản sau đây: những gì mỗi người nhận được đều ích lợi cho mọi người.
Biết rút tỉa lợi ích từ những hồng ân của anh em mình không phải là dễ. Dom Ambrôsiô nói về chân phước P.Tarsoi, thành viên của cộng đoàn ngài, rằng người ta chẳng thấy vị chân phước này có gì đặc biệt cả. Và khi thánh Têrêsa Lisieux qua đời, một chị nói không biết người ta có thể viết gì về thánh nữ trong bản tiểu sử của ngài.
Có thể nhận ra sự thánh thiện nơi những nhân vật như Mẹ Têrêsa hay bao nhiêu vị khác cách dễ dàng, nhưng lại vô cùng khó khăn nơi những người sống chung quanh ta. Ta có thể bị lầm lẫn vì những sơ xuất nhỏ nơi họ, tuy đó chỉ là những yếu đuối của con người mà bất cứ vị thánh nào cũng có. Khi mời gọi ta mừng kính các thánh, theo lịch phụng vụ, Chúa cho ta dịp may nhận ra nơi các người sống chung quanh ta những dấu tích của sự thánh thiện và giúp ta dâng lời tạ ơn về điều đó.
