Chương 20
SỰ CUNG KÍNH KHI CẦU NGUYỆN
Ngày 26.2 – 27.6 – 27.10
1 Khi muốn thỉnh cầu điều gì với người quyền thế, ta đã phải khiêm tốn lễ độ, 2 thì huống hồ với Thiên Chúa, Chủ Tể càn khôn, ta lại càng phải khẩn cầu cách rất mực khiêm cung, với lòng sốt sắng tinh tuyền. 3 Hãy ý thức rằng chẳng phải do nhiều lời nhưng chỉ cần một tâm hồn trong sạch, hòa với dòng lệ thống hối là được Chúa nhận lời. 4 Vì thế lời cầu nguyện phải ngắn gọn và tinh tuyền, trừ khi được ơn Chúa thúc đẩy mà kéo dài thêm. 5 Nhưng dù sao trong cộng đoàn, kinh nguyện phải rất vắn tắt, và khi bề trên vừa ra hiệu mọi người hãy cùng đứng lên.
Chú giải:
A – Ngày 26.2
Chương 20 này tuy ngắn gọn, nhưng là một khảo luận thực sự về cầu nguyện. Ta thấy ở đó mọi yếu tố căn bản: “sống trước nhan Thiên Chúa”, như đã nói ở chương 19, “khiêm tốn”, các đề tài về “sự tinh tuyền của con tim”, về “ơn nước mắt”, về “sự đơn giản” trong kinh nguyện. Sau cùng, trong hai câu, thánh Biển Đức nói đến hai phương diện của cầu nguyện trong đời sống đan tu: cầu nguyện riêng và cầu nguyện chung.
Thánh Biển Đức đứng trong truyền thống của các linh phụ sa mạc. Đối với các ngài, vấn đề không phải là kéo dài việc cầu nguyện, nhưng là “cầu nguyện không ngừng”. Từ nguyên tắc cơ bản này, các ngài đã xây dựng nên một khoa sư phạm đích thực về cầu nguyện, gồm những yếu tố nền tảng như sau: -cầu nguyện nhiều lần, vì tâm trí ta không thể liên tục chăm chú quá lâu; -đơn giản, vì cầu nguyện không phải là chuyện lải nhải dài dòng; -Lời Chúa: tất cả đều xoay quanh việc đọc, suy niệm và nghiền ngẫm Lời Chúa.
Thánh Biển Đức thêm một yếu tố riêng biệt của đời sống cộng tu, đó là cầu nguyện chung. Cùng nhau cầu nguyện không giống như cầu nguyện một mình. Quí khách rất thường súc động vì những giờ cầu nguyện chung của cộng đoàn, họ thấy như có điều gì mầu nhiệm đang hình thành ở đó. Họ cảm nhận được phần nào mầu nhiệm hiệp thông liên kết họ lại với nhau thành một thân thể. Tuy không trái ngược, nhưng cầu nguyện chung không phải là cầu nguyện riêng.
B – Ngày 27.6
Đôi khi có anh em đến nói với tôi về nỗi lo âu của họ. Họ nhận thấy trong cộng đoàn ngày càng ít có anh em đến nhà thờ cầu nguyện, hay đọc sách ở phòng đọc sách chung. Đôi khi họ còn than phiền vì bầu khí trong nhà không đủ thinh lặng và tĩnh niệm cần thiết cho đời sống nội tâm đích thực nữa.
Tuy nhiên, vấn đề không hệ tại ở nơi chốn. Cũng không phải không có thời giờ. Có lẽ công việc ở cộng đoàn ta còn nhẹ nhàng hơn ở nhiều cộng đoàn khác. Một anh em nói khôi hài rằng càng ít làm việc thì ta càng ít cầu nguyện. Vậy vấn đề bởi đâu mà tới?
Ta có thể nhận ra lời giải đáp trong câu nói khôi hài của một viện phụ kia khi ngài bảo đọc Lời Chúa và cầu nguyện thì hoàn toàn khác với ăn khoai chiên. Khoai ăn chẳng mấy chốc mà no, nhưng càng đọc, càng cầu thì càng đói. Càng cầu nguyện, càng nghiền ngẫm Lời Chúa, ta càng thấy cần cầu nguyện và cần đọc Lời Chúa nhiều hơn.
Như vậy, chán ngán không phải là vì nhiều quá, nhưng là vì chưa đủ. Nếu ta không thấy muốn cầu nguyện nữa, đó là vì ta cầu nguyện chưa đủ, vì ta cầu nguyện mà chẳng ra cầu nguyện. Chính khi cầu nguyện ta mới học biết cầu nguyện, mới có được sự ham thích cầu nguyện, và khi ấy cầu nguyện mới trở thành hơi thở của đời ta.
C – Ngày 27.10
Ở chương 19, thánh Biển Đức mời gọi đan sĩ tập chăm chú khi cầu nguyện, để, như ngài nói, “tâm trí hòa hợp với lời ca”. Ở chương 20 này, ngài mời gọi ta thăng tiến trong việc thống nhất bản thân, điều mà ngài đã nhắm tới ở chương 19. Vì vấn đề không phải là cầu nguyện nhưng là trở thành lời cầu nguyện.
Ơn cầu nguyện đã có ở trong ta đòi ta phải nhận ra một khoảng cách, một sự cách biệt. Đó là ý nghĩa đầu tiên của từ “reverentia”, một từ hàm ý đoan trang, kính nể, kính sợ, tôn kính. Cầu nguyện không phải là đọc cho thật nhiều hay là dịp để phô trương. Cầu nguyện được nuôi dưỡng bằng cảm nghiệm về mối căng thẳng giữa sự hiện diện và khiếm diện của một Đấng Khác. Đó là trò chơi tình yêu như được mô tả trong sách Nhã ca, mà bao lần các Giáo Phụ đã nhắc tới và chú giải.
Thánh Biển Đức phân biệt hai điều đặc trưng: tâm hồn trong sạch (hay con tim tinh tuyền) và lòng sám hối. Từ “tinh tuyền” hay “trong sạch” được dùng tới ba lần trong chương này. Cassianô coi con tim tinh tuyền như mục đích của đời đan tu, trong khi đó cùng đích là sự sống đời đời. Để diễn tả sự khác biệt giữa mục đích và cùng đích ông so sánh giữa hai đối tượng mà người thi bắn cung nhắm tới: tấm bia và phần thưởng (x. Bài TG I).
